Một số thiết bị để an sinh cá

Nuôi cá cảnh hay cá thương phẩm đều mang lại nhiều lợi ích cho con người về mặt kinh tế và tinh thần. Tuy nhiên để đảm bảo sức khỏe cho cá và an toàn cho người sử dụng việc sử dụng các thiết bị an sinh cá là vô cùng quan trọng, để mọi người có thể dễ dàng tiếp cận và thực hiện an sinh cá thì hiện nay đã có rất nhiều thiết bị để góp phần vào việc an sinh cá trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản.

1. Thế nào là an sinh cá?

An sinh cá (fish security) có nghĩa là tạo cho cá một môi trường phát triển tốt nhất về mặt tinh thần, sức khỏe. Nhằm mang lại những lợi ích về kinh tế, tinh thần và sức khỏe cho con người.

Hình 1: Thực nghiệm chụp hình mẫu cá

2. Các điều kiện/ yếu tố để an sinh cá là gì?

Để thực hiện an sinh cá cần đảm bảo nhiều yếu tố: môi trường sống( Đảm bảo chất lượng nước: độ ph, Amoniac, nitrit, nitrat, nồng độ Oxy, nhiệt độ nước, các sinh vật có hại;  chế độ ăn phù hợp, kiểm tra bệnh tật cho cá, giảm đau đớn cho cá khi bị chế biến…, để đáp ứng các yếu tố đó. Hiện nay có rất nhiều các thiết bị chuyên dụng để đáp ứng nhu cầu an sinh cá.

Nhằm đảm bảo sức khỏe cho cá và an toàn cho người sử dụng việc sử dụng các thiết bị an sinh cá là vô cùng quan trọng, để mọi người có thể dễ dàng tiếp cận và thực hiện an sinh cá thì đã có rất nhiều thiết bị đang có mặt trên thị trường và những thiết bị đang trong quá trình nghiên cứu góp phần vào việc an sinh cá trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản.

Các thiết bị an sinh cá chúng ta thường bắt gặp như: máy tạo oxy, hệ thống sưởi ấm/làm mát, thiết bị đo chất lượng nước, thiết bị cho cá ăn tự động , thiết bị kiểm soát dịch bệnh,…..

Máy tạo oxy: Oxy là yếu tố thiết yếu cho hô hấp của cá máy tạo oxy cung cấp oxy hòa tan trong nước giúp cá thở dễ dàng và khỏe mạnh. Hiện nay có các máy tạo oxy như máy tạo oxy bằng máy nén khí, ưu điểm là chi phí thấp dễ sử dụng hiệu quả lọc cao nhưng nhược điểm là tiếng ồn lớn cần sử dụng thêm bình chứa khí nén. Máy tạo oxy bằng máy tách khí. Ưu điểm: là hạt động êm ái không cần sử dụng bình chứa khí nén. Nhược điểm: là chi phí cao. Máy tạo oxy bằng máy điện phân: Ưu điểm: là cung cấp oxy tinh khiết hoạt động êm ái. Nhược điểm: là chi phí cao cần sử dụng nguồn nước sạch. Vì vậy tùy thuộc vào kích thước và số lượng cá để chúng ta có thể lựa chọn phương án phù hợp.

Hệ thống sưởi ấm/làm mát: nhiệt độ nước ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và hoạt động của cá hệ thống sưởi ấm hoặc làm mát giúp duy trì nhiệt độ nước ở mức phù hợp với nhu cầu của từng loại cá việc điều chỉnh nhiệt độ nước hợp lý giúp các phát triển mạnh mẽ ngăn ngừa bệnh tật và tăng tỉ lệ sống sót.

Một số hệ thống sưởi ấm/làm mát phổ biến hiện nay như: hệ thống sưởi ấm bằng thanh nhiệt. Ưu điểm: là chi phí thấp dễ sử dụng hiệu quả sưởi ấm cao. Nhược điểm: có thể gây bỏng cá nếu không được lắp đặt và sử dụng đúng cách. Hệ thống sưởi ấm bằng cáp sưởi. Ưu điểm: an toàn cho cá tỏ nhiệt điều có thể điều chỉnh nhiệt độ dễ dàng. Nhược điểm: chi phí cao. Hệ thống sưởi ấm bằng bộ sưởi đái. Ưu điểm: tạo dòng chảy đối lưu giúp phân bố nhiệt đều trong bể an toàn cho cá. Nhược điểm: chi phí cao cần lắp thêm bơm nước. Hệ thống làm mát bằng quạt. Ưu điểm: là chi phí thấp dễ sử dụng. Nhược điểm: là hiệu quả làm mát thấp chỉ phù hợp với bể cá nhỏ hoặc nhiệt độ môi trường không quá cao. Hệ thống làm mát bằng Chiller. Ưu điểm: hiệu quả làm mát cao có thể điều chỉnh nhiệt độ dễ dàng. Nhược điểm: chi phí cao cần lắp đặt và vận hành phức tạp.

Hình 2: TS Piotr Eljasik, ĐH Tây Pomorski Ba Lan, đo các thông số môi trường ao nuôi

Thiết bị đo chất lượng nước chất lượng nước ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của cá việc theo  giỏi và kiểm tra chất lượng nước thường xuyên là cần thiết để bảo đảm môi trường sống an toàn cho cá. Một số thiết bị đo chất lượng nước phổ biến hiện nay như: máy đo ph đo độ pH của nước: thể hiện mức độ axit hay bazơ của nước, phạm vi lý tưởng cho nước nuôi cá là từ 6,5 đến 8,5 máy có nhiều loại như máy đo ph cầm tay máy đo ph để bàn máy đo ph tự động. Máy đo Amoniac đo nồng độ Amoniac của nước: Amoniac là chất độc hại cho cá, nồng độ Amoniac cao có thể gây chết cá phạm vi Amoniac an toàn cho cá là dưới 0,5 mg/l máy có nhiều loại như: máy đo Amoniac cầm tay máy đo Amoniac dạng que thử. Máy đo nitrit: nitrit là chất độc hại cho cá nồng độ nitrit cao có thể gây chết cá phạm vi nitrit an toàn cho cá là dưới 0,1 mg/l. Máy đo nitrat: nitrat là chất dinh dưỡng cho tảo, tuy nhiên nồng độ nitrat cao có thể gây hại cho cá, phạm vi nitrat an toàn cho cá là dưới 50 mg/l. Máy đo oxy hòa tan oxi hòa tan là yếu tố thiết yếu để cho cá hô hấp nồng độ oxy hòa tan lý tưởng cho nước nuôi cá là từ 5 đến 8 mg/l. Máy đo độ dẫn điện độ dẫn điện cao có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cá. Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng độ chính xác mong muốn ngân sách và điều kiện nuôi chúng ta sẽ lựa ra phương án phù hợp nhất lưu ý khi sử dụng các thiết bị đo chất lượng nước chính xác và hiệu quả để đảm bảo độ tin cậy của kết quả đo lường bảo dưỡng và hiệu chỉnh thiết bị định kỳ để đảm bảo độ chính xác trong quá trình đo lường kết hợp sử dụng các thiết bị đo chất lượng nước với các biện pháp kiểm soát môi trường nước khác để đảm bảo sức khỏe cho cá mang lại cho cá một không gian sống thoải mái nhất

Thiết bị cho cá ăn tự động là là thiết bị cho cá ăn tự động giúp cung cấp thức ăn cho cá theo giờ giấc và khẩu phần ăn định lượng đảm bảo cá được cung cấp đủ dinh dưỡng mà không gây dư thừa thức ăn dẫn đến ô nhiễm nước việc sử dụng thiết bị cho cá ăn tự động sẽ giúp bạn đảm bảo thời gian cho cá ăn khi bạn vắng nhà hoặc bận rộn với công việc.

Thiết bị kiểm soát dịch bệnh: dịch bệnh là một trong những mối đe dọa lớn đối với ngành nuôi trồng thủy sản. Việc trang bị thiết bị kiểm soát dịch bệnh giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời các ổ dịch hạn chế thiệt hại về kinh tế và bảo vệ sức khỏe cho cá.

Ngoài các sản phẩm đang có mặt trên thị trường thì vẫn có một số thiết bị đang trong quá trình nghiên cứu có thể nhắc đến như: thiết bị camera AI, đây là một dự án nghiên cứu của sinh viên trường Cao đẳng cộng đồng Đồng tháp với sự hỗ trợ của các giáo viên trong trường cùng các thầy cô chuyên ngành ở nước ngoài nhằm kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo AI với thiết bị smartphone nhằm tạo ra một ứng dụng có thể tự động nhận dạng cá trong nước và chuẩn đoán tình trạng sức khỏe của cá, giúp người dân có thể kiểm soát được các bệnh về cá, góp phần làm giảm chi phí chăm sóc và bảo đảm sức khỏe cho cá.      

Việc áp dụng các thiết bị khoa học hiện đại góp phần giúp mọi người dễ dàng tiếp cận với vấn đề an sinh cá từ đó góp phần nâng cao và tạo ra một môi trường sống thích hợp cho cá góp phần nâng cao giá trị tinh thần và thương mại cho mọi người./.

Trần Công Thành – Sinh viên CĐ CGKL K23A